Nhược thị ở trẻ em là một trong những vấn đề thị lực được nhiều phụ huynh quan tâm vì bệnh thường diễn tiến âm thầm, khó nhận biết và dễ gây giảm thị lực vĩnh viễn nếu không phát hiện sớm. Vậy nhược thị ở trẻ em có chữa được không? Câu trả lời là CÓ, nhưng hiệu quả điều trị phụ thuộc rất lớn vào độ tuổi, mức độ tổn thương và thời điểm can thiệp. Bài viết dưới đây Kính mắt Việt An sẽ phân tích đầy đủ nguyên nhân, dấu hiệu và đặc biệt là lời khuyên quan trọng từ chuyên gia nhãn khoa giúp cha mẹ hiểu rõ!
Nhược thị là gì? Vì sao trẻ dễ mắc nhược thị?
Nhược thị (Amblyopia) là tình trạng thị lực bị suy giảm do quá trình hình thành thị giác của trẻ không phát triển bình thường. Khác với các tật khúc xạ như cận – viễn – loạn, nhược thị không thể cải thiện hoàn toàn bằng việc đeo kính.
Nguyên nhân chủ yếu là não bộ không nhận được tín hiệu hình ảnh rõ ràng từ một hoặc cả hai mắt, khiến não “bỏ qua” mắt yếu và ưu tiên mắt khỏe, lâu dài dẫn đến giảm thị lực.
Trẻ nhỏ, đặc biệt từ 0–6 tuổi, là giai đoạn hình thành thị giác quan trọng. Đây cũng là nhóm dễ mắc nhược thị nhất nếu không được kiểm tra mắt định kỳ.
Nhược thị ở trẻ em có chữa được không?
Có thể chữa được – Nếu phát hiện sớm
Theo chuyên gia nhãn khoa, nhược thị có thể điều trị khỏi hoặc cải thiện mạnh nếu phát hiện trước 8 tuổi. Giai đoạn tốt nhất là từ 3–6 tuổi khi não bộ vẫn còn khả năng “học lại” cách nhìn.
Ở nhóm trẻ trên 8 tuổi hoặc thanh thiếu niên, điều trị vẫn hiệu quả nhưng thời gian phục hồi kéo dài hơn, mức cải thiện giảm đáng kể.
Vì sao nhược thị cần điều trị càng sớm càng tốt?
- Não bộ trẻ có khả năng phục hồi mạnh
- Thị giác chưa hoàn thiện, dễ điều chỉnh
- Càng để lâu, mắt càng bị “bỏ quên”, giảm khả năng cải thiện
- Nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn nếu không điều trị
➡ Kết luận: Nhược thị ở trẻ em hoàn toàn có thể chữa được, nhưng hiệu quả phụ thuộc rất lớn vào thời điểm phát hiện và tuân thủ điều trị.
Nguyên nhân gây nhược thị ở trẻ em
Việc hiểu đúng nguyên nhân giúp phụ huynh nhận biết sớm và điều trị đúng hướng.
1/ Nguyên nhân nhược thị do tật khúc xạ
Rất nhiều trẻ em hiện nay bị cận, viễn hoặc loạn khúc xạ nặng nhưng không được đo khám định kỳ và đeo kính đúng độ, khiến hình ảnh từ mắt gửi lên não bị mờ kéo dài dẫn đến nhược thị.
2/ Nhược thị do lệch khúc xạ
Nhược thị do lệch khúc xạ xảy ra khi hai mắt có độ khúc xạ chênh lệch đáng kể. Mắt có thị lực tốt gửi hình ảnh rõ ràng lên não, trong khi mắt bị tật khúc xạ (cận, viễn hoặc loạn) truyền hình ảnh mờ. Lâu dần, não “ưu tiên” mắt nhìn rõ và bỏ qua hình ảnh từ mắt yếu, khiến mắt này ngày càng suy giảm chức năng và dẫn đến nhược thị.
3/ Nhược thị do lác (lé)
Khi mắt không nhìn về cùng một hướng, não sẽ loại bỏ hình ảnh từ mắt lệch để tránh nhìn đôi. Lâu dài mắt lệch sẽ bị nhược thị.
4/ Nhược thị do bệnh lý mắt
Một số bệnh lý về mắt như: Sụp mí, đục thủy tinh thể bẩm sinh, sẹo giác mạc,…. các bệnh lý này gây cản trở ánh sáng đi vào mắt khiến hình ảnh không được truyền rõ nét lên võng mạc, làm giảm chất lượng hình ảnh mà mắt tiếp nhận. Khi không được điều trị sớm, các bệnh lý này có thể dẫn đến nhược thị kéo dài và khó phục hồi.
5/ Yếu tố bẩm sinh
Một số trẻ ngay từ khi sinh ra đã có những bất thường hoặc hạn chế trong khả năng phát triển thị giác. Nếu không được khám mắt sớm và can thiệp kịp thời, những yếu tố bẩm sinh này có thể tiến triển thành nhược thị và ảnh hưởng lâu dài đến thị lực của trẻ.
Dấu hiệu nhận biết nhược thị ở trẻ em
Nhược thị thường không gây đau, không đỏ mắt và không biểu hiện rõ ràng, nên rất khó phát hiện sớm. Cha mẹ cần chú ý các dấu hiệu sau:
Trẻ hay nheo mắt hoặc nghiêng đầu khi nhìn
- Khó theo dõi vật chuyển động
- Mắt lác, mắt đảo hướng
- Trẻ nhìn gần tốt nhưng nhìn xa kém
- Hay vấp ngã, đi không vững
- Không phân biệt được vật thể nhỏ
- Mắt yếu không phối hợp với mắt còn lại
Nhiều trẻ bị nhược thị không tự nói ra vì não đã quen phụ thuộc vào mắt khỏe, khiến trẻ không nhận ra sự bất thường; vì vậy cha mẹ càng cần chủ động đưa trẻ đi khám mắt định kỳ để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.
Nhược thị ở trẻ em có chữa được không? – Phân tích theo từng mức độ
1/ Nhược thị nhẹ (thị lực 5/10 – 7/10)
Nhược thị nhẹ (thị lực từ 5/10 đến 7/10) có tỷ lệ điều trị thành công rất cao, lên đến 80–100%. Ở mức độ này, các phương pháp như che mắt, đeo kính đúng độ và luyện tập thị giác thường mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp trẻ cải thiện đáng kể thị lực và phục hồi khả năng nhìn bình thường nếu tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ.
2/ Nhược thị trung bình (thị lực 3/10 – 5/10)
Ở trẻ bị nhược thị trung bình với thị lực từ 3/10 đến 5/10, tỷ lệ cải thiện thị lực sau điều trị có thể đạt khoảng 60–80%. Tuy nhiên, để đạt kết quả tốt nhất, trẻ cần được điều trị kiên trì và liên tục trong vòng 6 tháng đến 1 năm, đồng thời tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của bác sĩ về đeo kính, che mắt và luyện tập thị giác
3/ Nhược thị nặng (thị lực dưới 3/10)
Hiệu quả điều trị phụ thuộc rất nhiều vào độ tuổi của trẻ.
- Ở trẻ dưới 6 tuổi, khả năng cải thiện thị lực là rõ rệt và hầu như có thể đạt mức gần bình thường nếu tuân thủ đúng phương pháp.
- Với trẻ từ 7–10 tuổi, việc phục hồi vẫn có thể đạt được nhưng mức cải thiện thường chỉ một phần.
- Đối với trẻ trên 12 tuổi, khả năng phục hồi thị lực bị hạn chế đáng kể và thường không đạt kết quả như mong đợi.
Có thể bạn quan tâm:
- Lệch khúc xạ mắt là gì? Cách khắc phục mắt cận lệch CHI TIẾT
- Loạn thị 4 độ/ 5 độ/ 6 độ/ 7 độ/ 8 độ CÓ MỔ ĐƯỢC KHÔNG?
- Cận thị và loạn thị cái nào nặng hơn? SỰ THẬT BẤT NGỜ
Các phương pháp điều trị nhược thị hiệu quả nhất hiện nay
»» Đeo kính đúng độ
Đeo kính đúng độ là bước điều trị cơ bản và quan trọng nhất trong hầu hết các trường hợp nhược thị do tật khúc xạ, vì kính giúp mắt thu nhận hình ảnh rõ nét, truyền tín hiệu chính xác lên não, từ đó kích thích mắt yếu hoạt động hiệu quả, cải thiện thị lực theo thời gian.
»» Che mắt (Occlusion therapy)
Phương pháp này nhằm che mắt khỏe để buộc mắt yếu hoạt động nhiều hơn, từ đó kích thích não bộ nhận và xử lý hình ảnh từ mắt bị nhược thị, giúp cải thiện thị lực hiệu quả theo thời gian.
- Trẻ 3–6 tuổi: 2–6h/ngày
- Trẻ lớn hơn: tăng thời gian tùy mức độ
Đây là biện pháp hiệu quả nhất trong điều trị nhược thị.
»» Luyện tập thị giác (Vision Therapy)
Luyện tập thị giác là phương pháp kích thích mắt yếu hoạt động hiệu quả, giúp não bộ nhận hình ảnh từ mắt bị nhược thị và cải thiện thị lực. Các bài tập thường được áp dụng bao gồm: xếp hạt, ghép hình, theo dõi mục tiêu chuyển động và các trò chơi điện tử chuyên dụng cho nhược thị,…. nhằm rèn luyện khả năng phối hợp mắt – não một cách thú vị và hiệu quả.
»» Điều trị bệnh lý nền
Trong trường hợp nhược thị xuất phát từ các bệnh lý về mắt, trẻ cần được điều trị nguyên nhân trước khi áp dụng các biện pháp phục hồi thị lực. Nhằm đảm bảo ánh sáng và hình ảnh đi vào mắt một cách chính xác, từ đó tối ưu hiệu quả của các phương pháp điều trị nhược thị khác.
»» Theo dõi định kỳ
Để đảm bảo quá trình điều trị nhược thị đạt hiệu quả tối đa, trẻ cần tái khám định kỳ từ 1–3 tháng một lần. Qua mỗi lần kiểm tra, bác sĩ sẽ đo lại thị lực, đánh giá tiến triển và điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp, đồng thời đưa ra hướng dẫn tiếp theo để đảm bảo trẻ phục hồi thị lực tốt nhất.
Trên đây là giải đáp chi tiết về thắc mắc của rất nhiều cha mẹ “Nhược thị ở trẻ em có chữa được không?” Hy vọng sẽ giúp phụ huynh nắm rõ và có giải pháp bảo vệ mắt của trẻ tốt hơn. Tại Kính mắt Việt An – Trung tâm kính mắt Thanh Hóa, chúng tôi MIỄN PHÍ đo thị lực chuyên sâu với quy trình chuẩn và đội ngũ KTV khúc xạ chuyên môn hàng đầu, các bậc phụ huynh có thể trực tiếp đưa trẻ đến kiểm tra mắt phát hiện sớm tình trạng!